Wat zijn verschillende vormen van trauma en ingrijpende ervaringen?

Iedereen maakt naast leuke dingen, ook nare en vervelende dingen mee. Enkele voorbeelden van situaties die als traumatisch kunnen worden ervaren, zijn bijvoorbeeld: ongelukken, branden, natuurrampen, fysiek geweld, pestervaringen, het overlijden van een dierbare, een scheiding, verlies van eigendommen, seksueel misbruik, vernedering, oorlogservaringen en medische ingrepen. Traumatische ervaringen kunnen vele vormen aannemen, variërend van een eenmalige ingrijpende gebeurtenis tot langdurige stressvolle situaties. Ook situaties die door anderen wellicht als niet-ingrijpend kunnen worden bestempeld, kunnen traumatisch zijn.
Op het moment dat je zulke situaties meemaakt, is er vaak sprake van negatieve emoties, zoals angst, verdriet, boosheid of schaamte. Meestal verdwijnen die nare gevoelens na verloop van tijd, als de gebeurtenis een poosje achter de rug is en je weer veilig bent. Maar soms lukt het de hersenen onvoldoende om de gebeurtenis een plek te geven. Dan kunnen er klachten blijven bestaan die samenhangen met de nare gebeurtenis. In de psychologie wordt hiervoor de term (psycho)trauma gebruikt.

Hoe kan je een trauma herkennen?

Een traumatische ervaring kan tot psychische klachten leiden, ook als de gebeurtenis lang geleden heeft plaatsgevonden. Een trauma kan je gevoelens en gedrag negatief beïnvloeden. Traumasymptomen kunnen sterk variëren, maar veelvoorkomende tekenen zijn terugkerende nachtmerries, verhoogde prikkelbaarheid, concentratieproblemen, vermijding van bepaalde situaties en emotionele reacties (bijvoorbeeld angst, paniek, verdriet, somberheid, voortdurend gespannen gevoel). Een traumatische gebeurtenis kan leiden tot het hebben van flashbacks van de gebeurtenis: herbelevingen die overdag of in je slaap voorkomen. Een trauma kan direct tot klachten leiden, maar soms kan er een (lange) tijd tussen de ingrijpende gebeurtenis en de psychische klachten zitten.
Bij kinderen is het soms moeilijk om trauma te herkennen. De symptomen kunnen per kind en leeftijdsfase verschillen. Belangrijk is om te letten op een verandering in gedrag en emoties na een nare gebeurtenis.

Wat zijn de mogelijke gevolgen van onbehandeld trauma?

Wanneer er sprake is van onverwerkt trauma, kan dit verstrekkende gevolgen hebben voor zowel de geestelijke als de lichamelijke gezondheid. Wanneer je veel van bovenstaande traumasymptomen herkent en de klachten ernstig en blijvend zijn, dan kan de traumatische ervaring zijn uitgegroeid tot een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Deze klachten kunnen tot een ernstige verstoring van het dagelijkse leven leiden. Maar ook als er geen sprake is van PTSS, kan een traumatische ervaring veel invloed hebben. Onverwerkt trauma kan van invloed zijn op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling. Het kan zich uiten in psychische klachten, zoals bijvoorbeeld een angststoornis, depressie, obsessief- en compulsief gedrag en zelfbeeldproblematiek. Ook kan trauma tot uiting komen in lichamelijke klachten, zoals slaapproblemen en spanningsklachten. Daarnaast verhogen onverwerkte traumatische ervaringen het risico op het ontstaan van nieuwe trauma’s.

Wat is EMDR en hoe kan dit helpen bij trauma?

EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization and Reprocessing, is een effectieve vorm van psychotherapie die specifiek is ontwikkeld voor de behandeling van trauma. Door het volgen van oogbewegingen of een andere afleidende taak, helpt EMDR de hersenen om traumatische herinneringen te verwerken en deze op een gezonde manier op te slaan. Het resultaat is vaak een vermindering van de emotionele lading die aan de herinnering is gekoppeld. EMDR is een efficiënte en effectieve behandelmethode. Deze kent een duidelijke, geprotocolleerde aanpak en heeft een stevige wetenschappelijke basis. Daarom is EMDR een van de meest toegepaste methoden en een eerstekeuzebehandeling volgens de meeste behandelrichtlijnen voor de behandeling van psychotrauma.

Voor wie is EMDR geschikt?

EMDR kan zowel bij baby’s, kinderen, jongeren als volwassenen worden toegepast. Ook bij kinderen die op zeer jonge leeftijd getraumatiseerd zijn geraakt, kan EMDR worden ingezet. In het geval van preverbaal trauma (trauma dat is ontstaan voordat het kind kan praten) wordt er gebruik gemaakt van de ‘verhalenmethode’ (ook wel ‘storytelling’ genoemd). De verhalenmethode is een aangepaste vorm van EMDR, waarbij ouder(s)/verzorger(s) nauw worden betrokken bij de behandeling, omdat het kind vaak niet zelf herinneringen van het trauma kan vertellen. De herinneringen worden geactiveerd door het verhaal van de ouders, waarin zij de gebeurtenissen beschrijven die het kind heeft meegemaakt, vanuit het perspectief van het kind.

EMDR bij PraktijkPresent

Bij PraktijkPresent begrijpen we hoe ingrijpend trauma kan zijn en bieden we EMDR-behandelingen om jou of je kind te ondersteunen op weg naar herstel. Verschillende behandelaars bij ons zijn EMDR-gecertificeerd en hebben ruime ervaring met het behandelen van kinderen, jongeren of volwassenen middels EMDR. We bieden dit aan als losstaande behandeling, of als aanvulling op andere behandelvormen.

Overige traumabehandeling bij PraktijkPresent

In sommige situaties worden traumagerelateerde klachten binnen andere behandelvormen aangepakt. Vanuit PraktijkPresent kan dit bijvoorbeeld middels speltherapie, schrijf- of tekentherapie of cognitieve gedragstherapie. De behandelaar zal bij de intake de verschillende behandelvormen met u bespreken en adviseren over de best passende behandeling voor u / uw kind.